Is alles dat technisch mogelijk is ook wenselijk in het licht van publieke waarden? Om dit soort vragen te verkennen, ontwierp het OFL op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een dialoog over ethiek en digitalisering. De belangrijkste inhoudelijke uitkomsten en adviezen leest u in het OFL-rapport.
Maak ethische afwegingen bespreekbaar en betrek stakeholders
De invloed van digitalisering op publieke waarden is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. Ethische reflecties zijn nodig om publieke waarden te beschermen. Daarom adviseert het OFL in het rapport aan het ministerie van IenW om te werken aan bewustwording over ethische dilemma’s bij digitalisering, en om te zorgen dat ethische reflecties met stakeholders een vast onderdeel worden van projecten met een digitale component. Door stakeholders met verschillende belangen te betrekken, komt het gehele speelveld in beeld - wat nieuwe inzichten brengt. Tenslotte is het essentieel om blijvend ruimte te bieden aan het steeds grondig onderzoeken of iets dat technisch mogelijk is, ook wenselijk is.
Voorzitter Wobine Buijs: “Als de wereld in beweging is, zijn waarden alles wat je hebt.”
Ethische dilemma's met een moreel beraad inzichtelijk maken
Concreet heeft het project geleid tot een beproefde methode om het ethisch gesprek (moreel beraad) te voeren bij de ontwikkeling van beleid en uitvoeringsinstrumenten. Het OFL heeft hiervoor een stappenplan ontwikkeld. Een moreel beraad is bij uitstek een manier om te reflecteren op ethische dilemma's die kunnen optreden bij de inzet van nieuwe, digitale technologie. De door het OFL ontwikkelde methode van het moreel beraad is inmiddels met succes toegepast op de volgende cases:
- Het volgen in de openbare ruimte met camera’s.
- Drones en erfgoed waar mensen wonen.
- Gebruik data reizigers voor mobiliteitsbeleid.
- Reizigers volgen via een app.
- Gebruik van robots in de openbare ruimte.
- Automatisch openen van spitsstroken.