Het voorjaar, de zomer en het najaar van 2018 waren uitzonderlijk droog. Daardoor trad aanzienlijke schade op in de landbouw en in natuurgebieden. Om vragen over verantwoordelijkheden, bevoegdheden, keteneffecten en effectiviteit van maatregelen te beantwoorden, is de Beleidstafel Droogte ingericht.
Aanleiding
Naast schade in de landbouw en in natuurgebieden als gevolg van de droogte in 2018, was in stedelijk en landelijk gebied sprake van waterkwaliteitsproblemen en extra bodemdaling en funderingsschade door lage grondwaterstanden. De scheepvaart had ernstige problemen door de geringe vaardiepten en beperkingen bij sluizen. Als gevolg daarvan waren ook knelpunten ontstaan bij de grondstoffenvoorziening voor de bouw en bevoorrading van tankstations. De toename van het zoutgehalte in de bodem, die in sommige gevallen ernstiger was dan verwacht, leidde tot problemen voor drinkwatervoorziening, landbouw en natuur.
Tenslotte was de grote vraag of de grondwaterpeilen zich voldoende zouden herstellen vóór het begin van het droogteseizoen van 2019. Op 2 augustus 2018 werd de Tweede Kamer geïnformeerd over het opschalen naar niveau 2, oftewel ‘feitelijk watertekort’.
De Beleidstafel Droogte
De coördinatie van de waterverdeling ligt bij het Management Team Watertekorten (MTW). Het MTW geconstateerde dat er op diverse terreinen onduidelijkheid heerste over verantwoordelijkheden, bevoegdheden, keteneffecten en effectiviteit van maatregelen. Daarom is onder de verantwoordelijkheid van de directeur-generaal Water en Bodem van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), samen met de betrokken partijen, een Beleidstafel Droogte opgezet.
Op de Beleidstafel komen alle relevante beleidsvragen rondom waterbeheer, natuur, landbouw, drinkwater, scheepvaart, grondwater en de water-gebruikende industrie ‘op tafel'. Dit wordt gecoördineerd door IenW.
De deelnemers zijn vertegenwoordigers op bestuurlijk en hoog ambtelijk niveau van de volgende organisaties: ministerie van IenW, ministeries van LNV, EZK, Rijkswaterstaat, Unie van Waterschappen, IPO, VNG, staf Deltacommissaris en Bestuurlijk Platform Water.
De Beleidstafel is bedoeld om kennis over droogte beleidsmatig te vertalen naar voorstellen om beter voorbereid te zijn op de komende droogteseizoenen. Dit zijn verbetervoorstellen in de vorm van verduidelijking of aanpassing van beleidskaders; regelgeving, normering, verantwoordelijkheden- en bevoegdhedenverdeling, informatievoorziening en communicatie.
Rol van het OFL
Het OFL was gevraagd een proces te organiseren met maatschappelijke partners die betrokken zijn bij de reguliere overlegstructuur van het OFL voor het Deltaprogramma. Aan hen werd gevraagd een inhoudelijke bijdrage te leveren aan het overleg in de Beleidstafel Droogte.
Het proces bestond uit twee stappen:
- Op drie momenten – ongeveer een week voorafgaand aan een overleg in de Beleidstafel Droogte – vond een OFL-bijeenkomst plaats waarin maatschappelijke organisaties konden meedenken over inhoudelijke verbetervoorstellen.
- De uitkomst van dit OFL-overleg werd door OFL-voorzitter Job Cohen meegenomen naar het overleg aan de Beleidstafel, zodat de maatschappelijke partners in dat overleg een stem hadden.
Thema's
De Beleidstafel Droogte had de volgende thema’s besproken:
- Thema 1: inventarisatie van economische schade en effecten van maatregelen
- Thema 2: waterverdeling: waterbeschikbaarheid en verdringingsreeks
- Thema 3: grondwaterbeheer en grondwateronttrekkingen
- Thema 4: verzilting, waterkwaliteit en drinkwater
- Thema 5: natuur en landbouw
- Thema 6: scheepvaart
- Thema 7: stedelijk gebied
- Thema 8: industrie
- Thema 9: informatievoorziening