Daarmee kunnen gemeenten en andere initiatiefnemers in aardgasvrije wijken meer grip krijgen op het participatieproces. Het eerste volwaardige prototype van de scan is inmiddels gereed.
De empowermentscan is een hele concrete en praktische doorvertaling van de nieuwe kijk op participatie, die het OFL aan het ontwikkelen is. De scan helpt initiatiefnemers in aardgasvrije wijken, of dat nu gemeenten zijn of bewoners, erachter te komen wat andere betrokkenen willen en kunnen bijdragen. Met die kennis kunnen initiatiefnemers zich richten op de meest passende vormen van participatie in wijken die van het aardgas af gaan.
Doel empowermentscan
De empowermentscan helpt initiatiefnemers zich te verdiepen in het perspectief van andere betrokkenen en hun eigen aannames over wat de ander wil of kan loslaten. De scan helpt hen actief en onbevooroordeeld aan de ander te vragen wat belangrijk is voor hem of haar. Als jij graag wilt dat anderen participeren in jouw initiatief, helpt het heel erg als je niet werkt op basis van aannames, maar je echt verdiept in wat voor de ander mogelijk en wenselijk is. Het gaat om de ander veel beter leren kennen.
Het uitgangspunt voor de empowermentscan is dat verschillende soorten initiatiefnemers in aardgasvrije wijken ermee kunnen werken. Gemeenten, maar ook bewoners of andere betrokkenen. Het is ongelooflijk belangrijk om te realiseren dat het twee kanten op kan gaan. Bij aardgasvrije wijken is het vaak de gemeente die initiatief neemt, maar er zijn ook bewoners die hun eigen energiecoöperatie starten. De scan helpt beide soorten initiatiefnemers nadenken over participatie.
Een prototype is in de praktijk getest in de gemeente Haarlemmermeer.
Contact maken tot in de haarvaten
Veel gemeenten kunnen best goed uit de voeten met bewoners op de hoogte houden, gesprekken organiseren of vormen van coproductie. Maar verder gaan dan contact houden met de paar mensen die in een buurt actief zijn en goed contact krijgen met de grote groep in een wijk die niet zo betrokken is bij gemeentelijke processen, vinden veel gemeenten best lastig. Dus in plaats van uitsluitend bewonersavonden organiseren, moet je als gemeenteambtenaar misschien ook wel op die plekken in de wijk komen waar veel gebeurt. Je kunt gesprekjes aanknopen in het lokale winkelcentrum, bij de supermarkt of gewoon op straat. Misschien moet je een keer naar de voetbalclub.
Zo'n indirecte, informele benadering kan effectief zijn om door te dringen tot de haarvaten van een wijk. Dan kom je er misschien achter dat veel bewoners niet geïnteresseerd zijn in het aardgasvrij maken van hun wijk, maar wel in het veiliger maken van hun straat. Dat kan mogelijk gelijk gebeuren als de straten toch worden opengebroken voor het aanleggen van een warmtenet. Zo helpt de scan om echt aan te sluiten bij de belevingswereld van bewoners en het thema aardgasvrij te koppelen aan wat speelt in een wijk.
Een ander voorbeeld: Stel dat je gemeenteambtenaar bent en werkt aan het aardgasvrij maken van een wijk. De groep betrokkenen die je als eerste ziet zijn de mensen van de energiecoöperatie: actieve bewoners die ontzettend veel willen en die hun energie voor een deel zelf beheren. Met de empowermentscan zie je echter ook een grote groep die helemaal niet zo actief is. Mensen die niet zomaar mee willen of kunnen doen. Als je hen wel kent en weet wat ze belangrijk vinden, kan dat het startpunt zijn om ook hen te activeren in het proces.
Empowerment
Met de checks uit de empowermentscan leren initiatiefnemers in aardgasvrije wijken vanuit verschillende invalshoeken de mensen kennen van wie zij willen dat zij participeren in hun initiatief. Empowerment is het begrip dat vervolgens helpt een duidelijk beeld te krijgen van wat betrokkenen willen en kunnen bijdragen. Als je met de checks informatie en ervaringen hebt verzameld, helpt de empowermentkaart je om dat op een overzichtelijke manier bij elkaar te brengen, zodat je ermee kunt werken. De empowermentkaart laat zien welke groepen voor jouw initiatief van belang zijn.
Met de empowermentscan voor participatie kijk je dus naar de mogelijkheden en wensen van verschillende groepen mensen die met een aardgasvrije wijk te maken hebben. Per groep weet je dan wat zij wel en niet willen en kunnen. Op grond daarvan trek je conclusies waarmee je het participatieplan kunt aanpassen. Aanpassing is bijvoorbeeld noodzakelijk doordat je erachter komt dat niet alles wat je zelf zou kunnen en willen, past bij wat andere (groepen) mensen willen en kunnen.
Zelf aan de slag?!
Wilt u zelf aan de slag met de Empowermentscan? Dan kan, de Empowermentscan kunt u hieronder downloaden. De Empowermentscan neemt u stap voor stap mee en is voorzien van de toelichting.
U bent ook van harte uitgenodigd mee te denken over de verdere ontwikkeling van de empowermentscan. We horen graag uw ervaringen, vragen, suggesties voor verdere ontwikkeling! Daarvoor kunt u contact opnemen met OFL secretaris Felix Wolf.