Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) gevraagd om als onafhankelijk platform een consultatie te organiseren over de vorming en inrichting van het nieuw op te richten Natuurinclusief Nationaal Overleg. Dit is een vervolgverzoek nadat het OFL afgelopen jaar het proces tot het komen van een Agenda Natuurinclusief heeft begeleid.
Als voorzitter van het nieuwe Natuurinclusief Nationaal Overleg (NiNO) wil André van der Zande de natuurinclusieve plannen uit verschillende maatschappelijke domeinen met elkaar verenigen. Ook gaat hij koplopers inspiratie bieden. In het overleg werkt hij bovendien toe naar een natuurinclusieve investeringsagenda. Het NiNO is ondergebracht bij het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL).
Begin 2022 heeft Van der Zande als voorzitter van een commissie van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur een advies uitgebracht aan het kabinet. Natuurinclusief Nederland heet het. Het opstellen ervan liep eigenlijk parallel met het ontstaan van de Agenda Natuurinclusief, vertelt Van der Zande. Bij die agenda was hij op dat moment nog niet betrokken. Dit is snel veranderd: Van der Zande werd eerst gevraagd als ambassadeur van de Agenda Natuurinclusief en is nu benoemd tot voorzitter van het Natuurinclusief Nationaal Overleg (NiNO).
Afzonderlijke domeinen samenbrengen
'Het NiNO is de plek waar op landelijk niveau verschillende maatschappelijke partijen overkoepelende natuurinclusieve thema's, uitdagingen en inspiratie met elkaar gaan delen', vertelt Van der Zande. 'De Agenda Natuurinclusief 1.0 zoals die er nu ligt, gaat uit van een domeinbenadering. De vraag is dan: hoe zorg je dat alle initiatieven en plannen uit die domeinen bij elkaar komen?' Met het NiNO wil hij daarvoor een mechanisme vinden. Dat dit nodig is, leert een consultatie die het OFL hierover heeft gehouden op verzoek van Van der Zande.
Persoonlijke betrokkenheid
Het rapport van de Club van Rome dat tijdens zijn studentenjaren verscheen was voor Van der Zande aanleiding om milieubioloog te worden. Zijn betrokkenheid bij de leefomgeving en natuur is een rode draad in zijn carrière gebleven. Hij werkte als secretaris-generaal voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en was directeur-generaal bij het RIVM. Met zijn voorzitterschap van het NiNO wil hij bijdragen aan een wereld die ook voor zijn kleinkinderen leefbaar is. 'We komen er niet door bijvoorbeeld dertig procent van de aarde heel mooi te maken en de rest natuurloos te laten, dat gaat niet werken', zegt hij daarover.
NiNO noodzakelijk
Van der Zande is ervan overtuigd dat het alleen mogelijk is alle natuurinclusieve plannen in Nederland op een lijn te krijgen met een overlegvorm als het NiNO. 'De energiesector, het waterdomein, de infrastructuurwereld en de andere domeinen, we willen ze allemaal prikkelen om natuurinclusiever te gaan werken. In ieder domein zijn al koplopers actief. De kunst is om nu van een handvol naar meer te komen en het 'tipping point' te bereiken. Een landelijke tafel als het NiNO kan daar een doorslaggevende rol in spelen. Gezamenlijk kunnen we zorgen voor versnelling en samenhang als de plannen samenkomen in gebieden', zegt Van der Zande.
Toewerken naar investeringsagenda
Voor elk domein van de Agenda Natuurinclusief is een leider gevonden. Die vertegenwoordigt zijn of haar domein in het NiNO. De leiders van de domeinen krijgen ondersteuning van een 'trekker'. Zij houden ruggespraak met de domeincommunities die al zijn gevormd voor de Agenda Natuurinclusief. 'We werken nu aan de uitvoering van de Agenda Natuurinclusief 1.0, maar tegelijkertijd ook aan de volgende versie van de agenda. Onderdeel van die Agenda Natuurinclusief 2.0 is ook een investeringsagenda, dus dan hebben we het over geld en over commitment', zegt Van der Zande.
Voorbeeld van natuurinclusief handelen
Als voorbeeld van hoe natuurinclusief denken zich in sommige domeinen al heeft ontwikkeld, noemt Van der Zande de waterbedrijven. Als student voerde hij eind jaren zestig nog actie tegen waterwinning in de duinen, om enkele decennia later als voorzitter van Zuid-Hollands Landschap te kunnen concluderen dat deze sector zichzelf opnieuw heeft uitgevonden als het om natuurinclusief handelen gaat. Er is nu synergie tussen waterwinning in de duinen en natuurbescherming, ziet Van der Zande.
Ondersteuning door OFL
Het NiNO krijgt ondersteuning van het OFL. Van der Zande: 'Het OFL heeft een schat aan ervaring in hoe je met uiteenlopende partijen, met vernieuwende werkvormen en platforms, maatschappelijke bewegingen kunt samenbrengen en een gezicht en een stem kunt geven. Van die ervaring maak ik graag gebruik.' Daarnaast hecht Van der Zande aan de wettelijke verankerde onafhankelijkheid van het OFL. 'Ik heb een opdracht van het kabinet, maar in die opdracht wil ik onafhankelijk kunnen opereren tussen verschillende maatschappelijke partijen inclusief de overheid.'
Natuur overal versterken
Gevraagd naar zijn doelen met het NiNO voor dit jaar, vertelt Van der Zande: 'Eind 2023 moet er een vernieuwde Agenda Natuurinclusief liggen, er moet voortgang zijn met de uitvoering van de huidige agenda en er moet een investeringsagenda liggen die iets voorstelt en waar commitment op is in de domeinen.' Afsluitend zegt hij: 'Natuur is niet alleen te vinden in natuurgebieden, maar overal om ons heen. Het gaat er uiteindelijk om dat je van de voordeur tot aan de Waddenzee natuur aantreft, omdat die natuur zulke belangrijke functies voor ons vervult. De lucht die we inademen, het voedsel dat we eten en het water dat we drinken; allemaal mogelijk dankzij de bomen, planten, dieren en het bodemleven om ons heen. Wij zijn onderdeel van de natuur. Mijn missie is dat we ons dat weer ten volle herinneren en daar werk van maken.'
Meer weten?
Lees meer over de Agenda Natuurinclusief.